donderdag 26 februari 2015

Zoon en pa Pestvogel een paar weken samen: Quality Time in Hengelo?

Dat er het een en ander is veranderd aan het wegennet rondom mijn ouderlijk huis ontdekte ik op 19 februari reeds. Langs de Beethovenlaan in Hengelo werd een Pestvogel gefotografeerd en plaatste deze waarneming op waarneming.nl. Destijds meldde ik dit in de whatsappgroep van Twente en probeerde zelf te gaan. Helaas lukte het toen niet en het leek stil te blijven. Tot de 18e. Dan meld Bert Haamberg in de groep dat er nu twee Pestvogels zitten. De volgende dag pak ik 's middags de fiets en rij naar Hengelo. Door de nieuwe wegen ben ik er zo en nadat de plek aan de Beethovenlaan leeg lijkt, fiets ik de hoek om, de Shützstraat in. Hier zit het duo rustig boven in een boom. Kort komen ze naar beneden om een paar besjes van de Gelderse Roos te snaaien. Al snel wordt weer voor de boom gekozen, om na en paar minuten richting Beethovenlaan te vliegen. Hier tref ik ze boven in de top van een boom, wederom is de ontmoeting kort: ze verdwijnen oostwaarts. In de dagen er na blijven ze op waarneming.nl gemeld worden, zodat ik de kans grijp ze misschien mooier te kunnen bekijken. In ieder geval met iets beter weer en licht, het laatste door eerder van huis te gaan
Me wederom verbazend over de korte rit fiets ik de nu reeds bekende route weer af. Bij het passeren van het kruispunt aan de Beethovenlaan speur ik al rijdend rond, hier zitten ze niet lijkt het, zodat gelijk wordt doorgefietst naar de Gelderse Roos langs het spoor aan de Shützstraat. Hier wel een duo fotografen, in zo'n ontspannen houding dat gelijk is te concluderen dat het andere duo hier niet zit. Eerst fiets ik dan ook verder door langs het spoor, en wanneer ze ook hier niet blijken uit te hangen fiets ik naar de sportvelden aan de andere kant van het spoor. In steeds groter wordende cirkels ga ik allerlei paadjes af tussen en rondom de sportvelden. Dit levert niets op, zodat rondom het winkelcentrum Groot Driene zoek naar bessenstruiken. Als dit na enige tijd geen resultaat geeft bedenk ik dat er al weer enige tijd is verstreken: misschien zijn ze wel uitbundig de Gelderse Roos langs het spoor aan het plunderen. Met deze gedachte trap ik rap terug naar het spoor.

En ja hoor: de fotografen staan gespannen op hun camera te turen, netjes afstand houdend zodat de vogels de rust en ruimte hebben naar de besjes te gaan. Nu zitten ze alsof er niets aan de hand is relaxed vlak boven ons in een boom. Poetsend, af en toe schijtend, rondkijkend, soms lijken ze te klessebessen, zacht klinkt dan hun fraaie rinkelende roep. Door op te letten heb ik geleerd dat, zodra de roepactiviteit versneld en luider wordt, er snel iets te verwachten is. Vanuit rust keilen ze ineens op de besjes aan en gooien alle trossen los. Zittend op een tak wordt een tros besjes rondom leeggeprikt. Even gemakkelijk kantelen ze acrobatisch onderuit om net die ene bes binnen te kunnen halen. 

Hooguit een paar minuten blijven ze aan de grond, dan kiezen ze weer voor het uitzicht op de voorbij boemelende treinen. Een mooie gelegenheid om ze rustig eens goed te bekijken. Beide vogels hebben een vrij scherp begrensde keelvlek en een brede gele eindband aan de staart. Dit maakt ze allebei van het mannelijke geslacht. Bij vrouwtjes is de keelbegrensing vager en de staartband smaller. Beiden hebben gele handpentoppen, zodat er een gele lijn langs de gesloten vleugel is te zien. Bovenaan deze lijn zitten rode kleine rode lak of waxplaatjes, bij een volwassen wat meer dan een jong. In Engeland worden ze daarom ook 'Waxwing' genoemd. Bij de één is dit alleen een gele lijn, zonder haakjes er aan, zoals bij de vogel hieronder op de foto: een juveniel, of eerste winter. Van deze vogel maak ik een kort filmpje, [hier]terug te vinden op Youtube. 

De ander heeft aa de gele lijn ook witte 'haakjes', zo 'V-tjes' creërend aan de vleugel. Samen met de scherpe keelvlek en brede staartband is deze te determineren als een adulte man (foto onder). Zoonlief gezellig met pa op stap dus?! 
Het is opmerkelijk rustig qua bezoek, alleen de twee fotografen en ik staan er. Een derde vogelaar brengt kort een bezoek. Enkele omwonenden vragen wat er te zien is. Pestvogels? Ja, daar hadden ze al van gehoord. Ik geef ze een blik door de scoop. 'Mooie vogels hoor!'. Zo die hebben voor thuis weer een mooi verhaal denk ik dan. Uiteindelijk is het tijd om op huis aan te gaan, de warme prak nadert. Een laatste keer geven ze een mooie show voor m'n neus weg, dan pak ik de telescoop weer in.


Via de parkwijk Groot Driene, met liefst twee zingende man Goudvink (de 19e ook al op een andere plek) pak ik een stuk terrein van de Universiteits Twente mee, hierbij twee Vuurgoudhanen voor de jaarlijst binnenhalend. De twee Pestvogels blijven gezamenlijk tot 7 maart bivakkeren, waarna, zo te zien aan de geplaatste foto's op waarneming.nl, zoonlief wordt achtergelaten door pa. Krijg de pest zou ik denken, pa weg, tijd voor feest. Tot de 10e neemt hij het er van. En laat dan Hengelo ook achter zich. 

Meer zeer fraaie foto's van de Hengelo'se Pestvogels zijn op waarneming.nl te bekijken. klik hier       

zondag 1 februari 2015

Harderwijk: twitch Kleine Topper eindigt in grote flopper

Hij was er op uit om een Oeverpieper te vinden, de reden waarom Roel Schwartz op 27 januari naar de Lorentzhaven bij Harderwijk toog. Hier trof hij geen Oeverpieper. Wel vond hij een, vergeleken met omringende Kuifeenden, enigszins afwijkende eend die wel alarmbellen af lieten gaan, alleen op dat moment kon hij er geen zekere naam aan plakken. Het meest had hij nog van een Topper weg. Niet geheel zeker van de determinatie voerde hij die middag de waarneming in als een mogelijke Topper, en voegde er enkele foto's bij. Ditmaal gingen bij Robert keizer, die de foto's onder ogen kreeg, de alarmbellen af, en hij plaatst een alert op de Gelderse whatsapp groep met de suggestie 'is dit geen Kleine Topper?
Kleine Topper, adulte ♂, Lorentzhaven, Harderwijk 29 januari 2015,
foto Lubbert Spaansen (bron: Waarneming.nl)
Deze foto's lijken inderdaad sterk te wijzen op een adulte man Kleine Topper en de determinatie komt al snel rond als de volgende ochtend deze voor Nederland zeer zeldzame eend op dezelfde plek wordt terug gevonden: indien aanvaard door de zeldzaamhedencommissie, -wat gezien de foto's wel gaat lukken- is dit een nieuwe soort voor Gelderland! Al enige tijd verblijven er minimaal twee Kleine Toppers op het Veluwemeer langs de Harderbosweg in Flevoland, vrijwel recht tegenover de Lorentzhaven. Het zou slechts een kwestie van wachten zijn, zo dachten velen. En die gedachte bleek een gegronde! Helaas was ik om diverse redenen niet in staat om de volgende dag ook deze supersoort te twitchen, en pas gisteravond bood de mogelijkheid zich aan met de vraag door m'n vader of ik die kant op wou. Dat was niet aan dovemansoren gericht! En terwijl hij in zijn fotoclub rondvraagt of er mensen mee willen, zocht ik de route uit en nam contact op met Lubbert Spaansen, een vogelaar uit Harderwijk waarmee ik diverse keren al contact had gehad.  
Tot zeker gisteren leek de Kleine Topper nog aanwezig, en aangezien Lubbert goed op de hoogte is over waar je het beste kunt gaan kijken en zo bij de Lorentzhaven, was hij de aangewezen persoon voor nadere informatie. Na een paar berichten over en weer bood hij zelfs aan om vanochtend ook te verschijnen voor aanwijzingen en hulp bij het zoeken. Iets na tienen vertrekken we richting Harderwijk, m'n pa, twee leden van zijn club, Ben en Corrie, en ik, waar om half elf pa de auto langs de Daltonstraat parkeert. Vanaf een uitkijkpunt hier werd de Kleine Topper sinds zijn ontdekking telkens gezien. Vlak voor we vertrokken checkte ik thuis snel even Dutch Birding.nl en Waarneming.nl of de topper misschien al was gezien. Met een grote lach kon ik melden dat hij ook vanochtend al weer bij het kijkpunt was gemeld. Dat kon niet verkeerd gaan! Onderweg bericht ik zoals afgesproken Lubbert hoe laat we ongeveer in Harderwijk zullen arriveren
Bij het uitkijkpunt zie ik tijdens het aanrijden al enkele vogelaars staan. Terwijl de rest zich nog rustig in de laarzen hijst loop ik al richting de schakelkast waar ik moet zijn. Na verschillende keren al mail en berichten met elkaar gewisseld te hebben maak ik nu in het veld kennis met Lubbert. Ook de anderen blijken van naam bekende 'locals', Timon van den Heuvel en Bert Geelmuiden. Tot grote mijn verbazing hebben zij de Kleine Topper nog niet gezien! Wél vonden ze een hybride Kuifeend x Tafeleend, die achter in de grote groep Kuif- en Tafeleenden met z'n kop in de veren een tukkie doet, en ze zetten hem voor me in beeld. Ja, dat is duidelijk géén Kleine Topper, met die enorme knobbel op z'n achterhoofd. Bij de Kleine Topper is dit slechts een klein subtiel puntje. Ik hoop dat de échte er ook nog ronddobbert. Mijn ervaring is dat in zo'n grote groep het met geluk soms snel, maar váák een hele tijd kan duren voor je vind wat je zoekt, en begin met m'n eigen telescoop de grote zwartwitte plakkaat aan eenden voor me af te scannen. Meerdere keren kijk ik zeer langzaam en zo secuur mogelijk heen en weer de groep af. De enige die zich er telkens snel uit laat pikken is de hybride. 
Daarnaast verschijnen er enkele vrouwtjes Topper en een enkele Tafeleend of Grote Zaagbek in de kijker. Op aanwijzen van Lubbert pik ik midden op het Veluwemeer de Parelduiker er uit, welke hij gisteren met Alex Bos terugvond. Zekers óók een leuke regiosoort, alleen nú zwemt hij echter nog in het Flevodeel van het meer. Door de afwijkende snavelvorm, in plaats van recht buigt bij deze de lange snavel licht omlaag. Hierdoor werd de duiker herkend als het exemplaar welke in december 2014 bij het Overijsselse dorp Welsum op een plas langs de IJssel bivakkeerde. Timon en Bert gaan ondertussen verder, en eigenlijk had ik voor aanvang van de excursie bedacht ook nog andere plekken langs de Randmeren te gaan bezoeken. De Kleine Topper staat echter zo hoog op mijn verlanglijst, dat ik graag wil blijven om verder te zoeken, je weet maar nooit. Ik vraag m'n vader of zij zich als 'natuurfotografen' op deze plek weten te vermaken en dat blijkt totaal geen probleem te zijn. Dat komt wel goed zegt hij, waarna ze al fotograferend langs de rietkraag de verte in verdwijnen. Rond kwart over twaalf komt Alex Bos aanrijden. Hij is de Maasvlakte afgeregend, en omdat de Kleine Topper ook nieuw voor Gelderland voor hem is, en een lange zoekactie gisteren niets opleverde, komt hij vanmiddag weer een poging wagen. 
Op Dutch Bird Alert verschijnt het bericht dat ook Toy Janssen vanochtend de Kleine Topper heeft gezien. Misschien dat hij meer informatie kan verschaffen over de plek waar hij 'm precies had, en ik stuur hem een bericht. Ook verschijnen er op waarneming.nl nu meerdere waarnemingen van mensen die 'm gezien zouden hebben. Echter allemaal voordat Lubbert arriveerde, vlák er voor zelfs. Helaas is bij geen van allen een foto of extra informatie toegevoegd die ons zou duidelijkheid kunnen geven over wat is gezien. Tegen half één wippen Erik Ernens en Mark Gal kort langs. om na het binnenhalen van de Parelduiker en het bekijken van de hybride weer te vertrekken. Bij Lubbert, Alex en mij dringt zich steeds hardnekkiger de gedachte op dat de waarnemingen van vanochtend berusten op de man hybride. Er hebben zich geen noemenswaardige verplaatsingen voorgedaan en de enige kandidaat die wij na uren scannen telkens weer aantreffen is de look-a-like. Alex blijft op de uitkijk staan, Lubbert en ik lopen over een paadje tussen struiken en bedrijven door noordwaarts, zodat we een blik kunnen werpen op wat er eventueel om de hoek nog aan eenden ligt, en waar we vanaf de uitkijk geen zicht op hebben.
Via een korte sluipdoor komen we terecht achter een rietkraagje. Er tussen door kan ik net om de hoek kijken waar echter alleen een groepje van hooguit zo'n dertig Kuifeenden ligt. Vlak langs de kant zwemmen tientallen Wintertalingen, Krak-, Wilde en Slobeenden. Na enige tijd komt ook Alex aangelopen, die vraagt of we de Parelduiker hebben gezien, wat we moeten ontkennen. Hij zou vlak voor ons moeten zitten, en al snel blijkt Alex goed te zitten: de duiker dobbert rustig voor ons langs, af en toe duikend, waarbij dan wel weer grote afstanden onder water worden afgelegd. Hij is dan ook al weer van ons af aan het zwemmen als ik er nog een paar plaatjes uit weet te persen.             
Naast de duiker is een IJsvogel die als een blauwe schicht vlak voor ons langs schoot het hoogtepunt in het half uur spieden vanachter de rietkraag. Ook vanaf hier geen Kleine Topper, zodat we kletsend langzaam terug slenteren naar het uitkijkpunt. Hier zijn inmiddels meerdere vogelaars gearriveerd waaronder Wim Wiegant. De Parelduiker is passé en ligt al weer ver weg op het Veluwemeer, zo te zien op koers richting de Harderhaven aan de Flevozijde.  
M'n vader en clubgenoten lijken zich nog steeds te vermaken, al geruime tijd zijn zij aan het fotograferen langs de rietkraag die vanaf het uitkijkpunt naar de Lorentzhaven loopt. Tegen twee uur vind ik het echter welletjes, en acht de kans eigenlijk nihil dat we de Kleine Topper er uit zullen peuteren. Die is gewoon weg. Ook denk ik nu dat de eerdere waarnemingen vanochtend óók de hybride zullen betreffen. M'n vader wijst me op een vogel die hij in een hoogspanningsmast ziet zitten. Het blijkt een aardig natte Slechtvalk te zijn, waarschijnlijk net door één of andere wolkbreuk getroffen. Al snel zullen ook wij nat worden, eerste druppels komen naar beneden zetten. Vanochtend ben ik door m'n rug gegaan, en het lange staan begint zich nu met flinke pijnscheuten te wreken: bij elke buiging steekt het door m'n onderrug. We besluiten ergens in Harderwijk eerst een uitsmijtertje naar binnen te gaan werken, om daarna langzaam weer richting Twente af te zakken. 

's Avonds plaats ik als admin van Waarneming.nl bij de waarnemingen van de Kleine Topper vandaag de vraag of men misschien foto's heeft, of een beschrijving kan toevoegen. Langzaam wordt duidelijk dat zowel 31 januari als 1 februari géén Kleine Topper is gezien, maar de negen waarnemers zich in de luren hebben laten leggen door de hybride Kuif x Tafeleend. Hieronder de Kleine Topper en de hybride van de Lorentzhaven in dezelfde slaaphouding, beide foto's door Lubbert Spaansen (bron: waarneming.nl)


Kleine Topper, Lorentzhaven, 30-1-2015

Kleine Topper 
met een miniem puntje op het achterhoofd. 

een duidelijk wit-zwart 'gemarmerde' rug, waarbij het 'marmer' wat overloopt op de witte flank. 

De kopkleur lijkt zwart, onder bepaalde lichtinval wordt een donkergroene zweem zichtbaar.



KuifeendxTafeleend, Lorentzhaven, 5-2-2015




hybride Kuif x Tafeleend
kuif grof gepunt

rug egaal grijs. Rug en flank zijn duidelijk gescheiden.

De kop is zwart, onder bepaalde lichtinvallshoek wordt een rode zweem zichtbaar